Kobiety, które zasłynęły w historii Polski
Niestety o historiach wielu kobiet nie przeczytamy w książkach, temat tak bardzo omijany w przeszłości nie doczekał się wielu publikacji. Dopiero od niedawna zaczęto dokumentować ich dokonania. Warto jednak pamiętać o wszystkich, bo historia powinna być przedstawiana w sposób całościowy i spójny.
Irena Sendlerowa (1910 – 2008)
Pielęgniarka, działaczka społeczna, podczas drugiej wojny światowej pracowała w Radzie Pomocy Żydom „Żegota”, uratowała od śmierci ok. 2500 żydowskich dzieci. Postać znana na całym świecie. Po wojnie również pracowała na rzecz dzieci, m.in. tworzyła domy sierot, powołała Ośrodek Opieki nad Matką i Dzieckiem – instytucję pomocy rodzinom bezrobotnym.
(Zdjęcie: Irena Sendlerowa. Fot. PAP/A. Rybczyński)
Maria Konopnicka (1842 – 1910)
Poetka, nowelistka, publicystka i tłumaczka, autorka Roty, jednej z najważniejszych polskich pieśni patriotycznych. Była nie tylko pisarką, lecz i działaczką społeczną. Mieszkała w wielu miejscach w Europie, była z jedną z czołowych organizatorek protestu światowej opinii publicznej przeciw okrucieństwom Prus wobec strajkujących dzieci Wrześni.
(Zdjęcie: Leopold Bude (1840-1907) – Portret Marii Konopnickiej)
Maria Skłodowska-Curie (1867 – 1934)
Najsłynniejsza polska przedstawicielka nauki, fizyk, chemik, odkrywczyni radu i polonu, podwójna laureatka Nagrody Nobla. Swoje osiągnięcia zawdzięcza uporowi i dążeniu do celu. Więcej o jej historii możecie przeczytać tutaj.
(Zdjęcie: Henri Manuel – Christie’sj)
Narcyza Żmichowska (1819 – 1876)
Powieściopisarka i poetka. Uważana za jedną z prekursorek feminizmu w Polsce. Publikowała m.in. w „Pierwiosnku”, „Pielgrzymie” i „Przeglądzie Naukowym”. Przewodziła kołem Entuzjastek, które jest uważane za pierwszy w naszym kraju ruch feministyczny.
(Zdjęcie: Karol Beyer – mbc.cyfrowemazowsze.pl)
Eleonora Ziemięcka (1819 – 1869)
Uważana za pierwszą polską filozofkę, była osobą wyjątkową, która potwierdziła, że kobiety mogą zajmować się nauką. Również należała do koła Entuzjastek i współpracowała z Narcyzą.
(Zdjęcie: Piotr Chmielowski “Autorki polskie wieku XIX”, 1885)
Faustynę Morzycka (1822 – 1891)
Aktywistka społeczna i feministyczna. Entuzjastka w kole Narcyzy Żmichowskiej. Organizatorka ludowych szkół, która stała się dla Żeromskiego inspiracją do napisania noweli „Siłaczki”.
(Zdjęcie: Fragment zdjęcia członków Lubelskiego Towarzystwa Szerzenia Oświaty “Światło” z Nałęczowa. Rok 1906.)
Filipina Płaskowicka (1847 – 1881)
Założycielka pierwszego Koła Gospodyń Wiejskich, nauczycielka i działaczka społeczna. Propagatorka języka polskiego w zaborze rosyjskim, działaczka walcząca z analfabetyzmem wśród dorosłych. Zajmowała się nie tylko uczeniem chłopców, ale także sprowadzała lekarzy, kształciła kobiety.
(Zdjęcie: z książki – Henry Bicz, Proletarjat; Moskwa 1934.)
Stefania Sempołowska (1869 – 1944)
Nauczycielka i działaczka oświatowa, bojowniczka o prawa dziecka, dziennikarka i pisarka. W swojej działalności społeczno-edukacyjnej zajmowała się także dokształceniem nauczycieli ludowych i działaczy oświatowych pracujących na wsi.
(Zdjęcie: z książki – Zdzisław Libera: Maria Dąbrowska. Warszawa 1965, p. 107.)
Zofia Nałkowska (1884 – 1954)
Pisarka, publicystka i dramatopisarka. Posłanka do Krajowej Rady Narodowej oraz na Sejm Ustawodawczy i Sejm PRL I kadencji. Również członkini Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju w 1949 roku. Po odzyskaniu Niepodległości pracowała przy Prezydium Rady Ministrów, uczestniczyła w tworzeniu Związku Zawodowego Literatów Polskich. Od 1926 roku Nałkowska mieszkała w Warszawie. Została wiceprezesem Polskiego PEN Clubu.
(Zdjęcie: autor nieznany – Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny – Archiwum Ilustracji.)
Justyna Budzińska-Tylicka (1867 – 1936)
Działaczka feministyczna i społeczna. Również polityczka, lekarka i członkini Polskiego Towarzystwa Medycyny Społecznej, a w czasie I wojny światowej – aktywistka Związku Równouprawnienia Kobiet i Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego. To właśnie ona stanęła na czele delegacji, która wręczyła Piłsudskiemu dokument zrównaniu praw wyborczych kobiet i mężczyzn.
(Zdjęcie: Narodowe Archiwum Cyfrowe)
Irena Krzywicka (1899 – 1994)
Pisarka, publicystka i tłumaczka literatury pięknej. Feministka propagatorka świadomego macierzyństwa, antykoncepcji i edukacji seksualnej. Należała do najbarwniejszych postaci międzywojennej Warszawy. Podczas II wojny światowej, ze względu na żydowskie pochodzenie musiała się ukrywać pod fałszywym nazwiskiem, współpracowała również z AK.
(Zdjęcie: Narodowe Archiwum Cyfrowe)
Kobiet, które zasłynęły w historii Polski jest o wiele więcej. Dla osób, które chcą pogłębić swoją wiedzę polecamy książkę:
Niezwykłe kobiety Drugiej Rzeczypospolitej – Jerzy Chociłowski
