Organizacja czasem to nie lada wyzwanie dla dorosłych, a co dopiero w przypadku dzieci, które powinny znaleźć przestrzeń do nauki, kontaktów z rówieśnikami, rozwijania swoich zainteresowań, ale i na wypełnianie drobnych obowiązków domowych. Chyba nie trudno się domyślić, że największym wyzwaniem jest pogodzenie wszystkiego, co wiąże się z edukacją, a tym samym pochłania naprawdę mnóstwo czasu (chodzenie do szkoły, odrabianie lekcji, nauka do sprawdzianów, kartkówek itp.) z pozostałymi zajęciami. Do tego wszystkiego jeszcze pojawiają się sprawy, których nie jesteśmy w stanie przewidzieć (np. choroby). Jako nauczyciele powinniśmy zdawać sobie sprawę z tego, że młodzi ludzie czasami potrzebują też zwyczajnie odpocząć. Jak możemy im pomóc? Po co właściwie to całe planowanie? 

Przykładowe korzyści z efektywnego zarządzania swoim czasem: 

• mniejszy stres i niepokój (szczególnie, jeśli do tej pory zwykle robiliśmy wszystko chaotycznie, a do tego jeszcze na ostatnią chwilę), 
• większa efektywność działań, 
• poczucie satysfakcji z wykonanych zadań,  
• więcej czasu na spotkania z przyjaciółmi lub na rozwijanie zainteresowań. 

Warto samemu wygospodarować przynajmniej godzinę na to, by porozmawiać z uczniami jak wygląda ich standardowy dzień, jak sobie radzą z pogodzeniem wszystkich obowiązków z pozostałymi ich aktywnościami oraz co sprawia im najwięcej problemów (na co zazwyczaj brakuje im czasu). 

Organizację można zacząć od zaplanowania kolejnego dnia. Każdy indywidualnie powinien zastanowić się co musi i chciałby zrobić, a dopiero potem przejść do ustalenia konkretnych godzin. Fantastycznie byłoby umieć zaplanować nadchodzący tydzień czy miesiąc, ale na początek dobrze zacząć od tradycyjnego dnia szkolnego. Z pewnością przyda się do tego planer albo kalendarz, w którym można zapisywać swoje postanowienia i zadania do wykonania. 

Nieocenioną pomocą są tzw. checklisty,  gdzie warto uwzględniać w pierwszej kolejności najważniejsze zadania, a dopiero poniżej notować mniej istotne rzeczy. 

Przykładowy plan dnia: 

• 7:00 – śniadanie, 
• 8:00 – 15:00 – szkoła (uwzględniamy przerwę na drugie śniadanie!), 
• ok. 15:30 – obiad, 
• 16:00 – 16:45 – korzystanie z ekranów (telefon, komputer itp.), 
• 16:45 – 17:00 – obowiązki domowe (np. wyniesienie śmieci, rozwieszenie/pozbieranie prania, rozpakowanie zmywarki, szybkie zakupy), 
• 17:00 – 18:00 – odrabianie zadań domowych,  
• 18:00 – 19:00 – aktywność fizyczna (np. trening, spacer, jazda na rowerze), 
• 19:15 – 20:00 – nauka (podczas nauki warto pamiętać m.in. o odpowiednim miejscu, warunkach, przerwach, właściwym systemie powtórek – efektywne planowanie powtórek do sprawdzianu lub egzaminu to jednak temat na osobny artykuł, ale zainteresowanych odsyłam m.in. do książek Tony’ego Buzana), 
• nauka (podczas nauki warto pamiętać m.in. o odpowiednim miejscu, warunkach, przerwach, właściwym systemie powtórek – efektywne planowanie powtórek do sprawdzianu lub egzaminu to jednak temat na osobny artykuł, ale zainteresowanych odsyłam m.in. do książek Tony’ego Buzana), 
• 20:00/22:00 (w zależności od tego czy mówimy o uczniu szkoły podstawowej czy średniej) – odpoczynek/sen.

Oczywiście podane czasy są mocno uogólnione, ponieważ dziecko chodzące do pobliskiej szkoły potrzebuje znacznie mniej czasu na dotarcie do niej oraz powrót, ale należy pamiętać, że są też takie osoby, które nie mają tego komfortu, a podróż w obie strony może im zajmować nawet kilka godzin. 

Celowo nie zostały tu uwzględnione bezpośrednie spotkania ze znajomymi. Młodzieży uczęszczającej do szkół średnich przy takim planie trochę łatwiej to zorganizować, ponieważ zazwyczaj chodzi ona spać później niż przykładowo piątoklasista.  Chciałabym w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że część uczniów rezygnuje z kontaktów rówieśniczych, by sprostać wyzwaniom czy oczekiwaniom, jakie stawiają wobec nich nauczyciele i rodzice. Decydując się z kolei na takie spotkania, robią to zazwyczaj kosztem odrabiania zadań domowych (a w niektórych szkołach zadaje się szczególnie dużo!) lub też rezygnując z przygotowania się do sprawdzianów, kartkówek czy odpowiedzi ustnych. 

A co, jeśli w danym dniu wypadnie wizyta u jakiegoś lekarza albo trzeba przez dwa tygodnie chodzić na rehabilitacje, a nauczyciele jak na złość pozadawali mnóstwo zadań z każdego przedmiotu z dnia na dzień? Z czegoś trzeba zrezygnować. Z odrobienia pracy domowej, z wyjścia na spacer, nauczenia się na sprawdzian, a może trzeba zarwać noc, a przy okazji jeszcze narazić się rodzicom z powodu niewypełnienia obowiązków domowych… 

Zauważcie, że powyższa rozpiska dotyczy dzieci i młodzieży uczęszczających do tradycyjnej placówki. W przypadku uczniów realizujących obowiązek szkolny w ramach edukacji domowej istnieje możliwość bardziej elastycznego podejścia do planowania, ponieważ w ich sytuacji ogólny czas, który muszą przeznaczyć na naukę w ciągu dnia jest zazwyczaj znacznie krótszy, przez co mogą więcej godzin spędzić w gronie przyjaciół lub przeznaczyć je na rozwijanie zainteresowań. W tym wypadku jednak bardzo istotna jest samodyscyplina, ale umiejętność planowania odgrywa równie ważną rolę. 

Narzędzia do zarządzania czasem: 

• kalendarze (do planowania z wyprzedzeniem), 
• planery, 
• aplikacje (Trello, kalendarz Google), 
• listy zadań/To do list (do spisywania zadań na dany dzień). 

Podsumowując, dobrze przemyślane zaplanowanie dnia pomaga w wypracowaniu pewnych nawyków, które pozwolą na lepszą organizację, a przy okazji niemarnowanie czasu np. na wielogodzinne bezrefleksyjne wpatrywanie się w ekran lub monitor. Są jednak sytuacje, których nie przewidzimy i na które nie mamy wpływu. Watro podkreślić, że w takich momentach dziecko powinno sobie zwyczajnie odpuścić. My, jako nauczyciele miejmy jednak na uwadze to, by minimalizować ilość zadawanych prac, ponieważ wypoczęty i mniej zestresowany uczeń będzie miał więcej sił i chęci, by uczestniczyć w lekcjach, a do tego być może jeszcze w swoim planie dnia znajdzie dodatkową “chwilkę” na przeczytanie jakiejś książki lub udział w ciekawych warsztatach ? 

Proponowana literatura, która nawiązuje m.in. do zarządzania czasem:  

1. “Dzieci i czas. Jak zorganizować życie w rodzinie?” Ola Budzyńska 
2. “Ogarnij życie. Instrukcja podboju świata dla nastolatków” Andy Cope, Andy Whittaker, Darrell Woodman, Amy Bradley
3. “Siła koncentracji” Brian Solis