Na co zwrócić uwagę przy kupnie projektora?
Jasność
Jednym z najważniejszych parametrów projektorów jest jasność podawana w lumenach. W przypadku tego parametru należy zachować szczególną ostrożność. Renomowani producenci podają tę wartość w ustandaryzowanej jednostce ANSI lub zgodne z normą ISO 21118:2012. W innym wypadku należy traktować wartość podawaną w lumenach jako niewiarygodną, szczególnie jeśli natrafiamy na wartość kilku tysięcy lumenów w projektorze za kilkaset złotych.
Urządzenia, które mają poniżej 2000 lumenów, potrzebują zaciemnionych pomieszczeń. W warunkach szkolnych, w standardowej klasie, która z założenia jest dobrze oświetlona, sprawdzi się projektor, który ma około 3000 ANSI lumenów – oznacza to, że nie trzeba będzie zaciemniać sali, żeby zobaczyć obraz o przekątnej ok 100”. Wybierając projektor, należy przede wszystkim brać pod uwagę warunki, w jakich będzie pracował. Jeśli mamy do czynienia z dużym, nasłonecznionym pomieszczeniem i zależy nam, aby uczniowie mogli notować, powinniśmy rozważyć zakup projektora, który ma 4000 lumenów lub więcej. W odniesieniu do potrzeb edukacyjnych, ale i zastosowania z tablicą interaktywną, warto zwrócić uwagę na projektory z obiektywem ultrakrótkoogniskowym . Przymocowane za pomocą specjalnego uchwytu w bliskiej odległości od tablicy, pozwalają uzyskać satysfakcjonującą przekątną obrazu (80-100 cali). Praktycznie eliminuje to problem cienia, doskwierający szczególnie użytkownikom tablic interaktywnych. Przy takim mocowaniu w zasadzie niemożliwe jest wpatrywanie się w świecącą lampę projektora, co może być niebezpieczne dla wzroku. W przypadku tego typu montażu – bardzo blisko od ekranu (Ultra Show Throw czy Short Throw) – jasność na poziomie 3000 ANSI lumenów również jest wystarczająca.
Kontrast
Różnica między najjaśniejszym, a najciemniejszym punktem na obrazie to właśnie kontrast. Im wyższy kontrast, tym lepiej – obraz jest wówczas wyraźniejszy i łatwiej odczytać tekst. Kontrast wpływa na głębię obrazu: liczbę szczegółów widocznych w najjaśniejszych i w najciemniejszych partiach obrazu oraz na różnorodność barw oraz przede wszystkim na ostrość. Im wyższy jest ten współczynnik, tym mniejsza wrażliwość wyświetlanego obrazu na silne światło otoczenia i większa zdolność projektora do wyświetlania odcieni kolorów. Nie powinno się bezpośrednio porównywać wartości liczbowych kontrastu projektorów w różnych technologiach. Trzeba również pamiętać o ograniczonej czułości kontrastowej ludzkiego oka, która zmienia się z wiekiem. Na ostateczny kontrast duży wpływ mają też warunki, w jakich projektor pracuje – w szczególności ekran, a także wymiary pomieszczenia, a konkretniej – odległość ekranu od sufitu i ścian. Znaczenie ma też tzw. oświetlenie zastane. Pomiary laboratoryjne są wykonywane w zaciemnionych pomieszczeniach i współczynniki podawane przez producentów dotyczą warunków laboratoryjnych, czyli takich, z jakimi w praktyce nie mamy do czynienia.
Właściwy kabel i złącza
Obecnie najczęściej spotykanym złączem jest HDMI. Interface ten pozwala na przesyłanie obrazu i dźwięku na odległość do 10-15m w zależności od jakości kabla. W przypadku większości klas lekcyjnych jest to odległość swobodnie wystarczająca na podłączenie projektora znajdującego się kilka metrów od ekranu, ze stanowiskiem nauczyciela. Warto zastanowić się nad niezbędną liczbą złączy. Jeśli projektor będzie miał 2-3 porty HDMI to będziemy mogli zmieniać źródło obrazu pomiędzy podłączonymi urządzeniami (np. laptop, wizualizer, odtwarzacz DVD) bez przełączania kabli, co na pewno wpłynie na wygodę i płynność prowadzenia lekcji.
Starsze komputery wyposażone są jeszcze w analogowe złącza VGA, ale w tej chwili już coraz rzadziej się je spotyka. Zwykle projektory są jeszcze w nie wyposażone, ale trzeba się zastanowić (z potencjalnymi przyszłymi użytkownikami) czy warto prowadzić tego rodzaju (już archaiczny) kabel do naszego projektora.
W przypadku instalacji w dużych salach wykładowych i aulach, zwykle połączenie wykonuje się w oparciu o technologię HDBaseT, jednak tego rodzaju instalacje powinna przygotowywać profesjonalna firma mająca stosowne doświadczenie.
Wyposażenie
Zasadniczo projektor dostarcza wyłącznie obraz, o dźwięk zaś musimy zadbać we własnym zakresie. Zdarza się jednak, że konkretny model projektora wyposażony jest w głośnik. Warto sprawdzić jego moc. W przypadku niedużego pomieszczenia i sporadycznego odtwarzania materiałów z dźwiękiem, głośnik o mocy 10W powinien spokojnie wystarczyć, aby wszyscy uczniowie słyszeli dźwięk. Jeśli okaże się niewystarczający, należy go wzmocnić przez system nagłośnienia. W tym celu warto sprawdzić, czy posiadany system nagłośnienia można podłączyć – czy projektor ma odpowiedni zestaw gniazd. Za pomocą złącza i przewodu HDMI przesyłany jest zarówno dźwięk, jak i obraz. Przydatne może być też złącze wyjściowe audio (mini jack 3,5mm), które pozwala wyprowadzić dźwięk z projektora do dodatkowych głośników.
Użyteczna w zastosowaniach edukacyjnych jest również możliwość monitorowania pracy projektora i zarządzanie nim poprzez sieć LAN. Odpowiednio skonfigurowany projektor potrafi poinformować mailowo konserwatora o konieczności wymiany lampy lub filtra.
Waga i wymiary
W przypadku zakupu projektora warto zastanowić się, czy urządzenie będzie często przenoszone. Jeżeli tak, musi ono być lekkie i poręczne. Przy projektorach do montażu, wielkość i ciężar nie mają praktycznie znaczenia. Warto także pamiętać, że zwykle im większy projektor, tym cichszy jest system jego wentylacji.
Żywotność lampy
Lampa stosowana w tradycyjnych projektorach jest niezdatna do użycia po kilku tysiącach godzin. Parametr podawany jako żywotność lampy powinien więc być jak największy. Ważne jest też, by projektor miał system łatwej wymiany lampy, bez konieczności demontażu sprzętu znajdującego się np. pod sufitem. W projektorach tradycyjnych lampa ma żywotność ok. 2000 – 7000 godzin. Projektory w nowocześniejszych technologiach (LED, laser), które nie mają tradycyjnej lampy projekcyjnej, mogą pracować nawet do 20 000 godzin, co w praktyce oznacza całe życie projektora. Za zużytą uważa się lampę, która straciła 50 procent siły światła. Jest to proces, który następuje stopniowo. W efekcie pogorszenie obrazu następuje już od pierwszego dnia, jednak jest to niezauważalne. W projektorach są z reguły liczniki pracy lampy i sygnalizatory konieczności jej wymiany. W projektorach lampowych należy zwracać uwagę na prawidłowe wyłączanie urządzenia – bez nagłego odcinania zasilania po zakończeniu projekcji, by wentylatory mogły schłodzić lampę (w przeciwnym razie może dojść do jej uszkodzenia, a na pewno do szybszego zużycia). W projektorach w technologii laserowo-ledowej nie jest to konieczne. Sprzęt można wyłączyć natychmiast. Koszt lampy jest różny w zależności od marki czy modelu. Orientacyjnie to 20-50 procent ceny nowego projektora. Dlatego kupując urządzenie, należy sprawdzić żywotność lampy i jej cenę w konkretnym modelu.
Filtr powietrza
Projektory wykonane w technologii 3LCD wyposażone są w filtr powietrza, który chroni układ optyczny i lampę przed uszkodzeniem. Ważne, aby jego żywotność była jak najdłuższa i wynosiła kilka tysięcy godzin. Pozwala to na zaoszczędzenie przyszłych kosztów związanych z obsługą.
Gwarancja
Standardowa gwarancja udzielana jest na urządzenie (24 lub 36 miesięcy) i oddzielnie na lampę (w postaci dwóch wartości – 6 lub 12 miesięcy i liczby godzin pracy). Użytkownikom z sektora edukacyjnego niektórzy producenci oferują dłuższą gwarancję zarówno na projektor, jak i na lampę. Warto sprawdzić warunki takiej oferty, bo wymaga ona zwykle rejestracji na specjalnej stronie internetowej producenta. Urządzenia laserowe i ledowe mają zwykle gwarancje na 10000 – 20000 godzin lub gwarancja na źródło światła jest taka sama jak inne komponenty urządzenia (np. 3-5 lat).